Afgelopen week stond dan hij dan eindelijk op de agenda: de erfgoednota. HvO wethouder Roeffen lukte het drie jaar geleden niet, en ook nu heeft het even geduurd, maar hij is er -en met een voorstel voor extra geld en ondersteuning vanuit Erfgoed Leiden en omstreken om aan het beleid ook uitvoering te geven, boven op de al begrote middelen en speciaal aangestelde erfgoedmedewerker. Hiermee we gaan weer voldoen aan onze verplichtingen en kunnen we de vruchten van ons erfgoed beter gaan plukken. Uit de nota spreekt duidelijk de ambitie om opgelopen achterstanden te herstellen. Progressief Oegstgeest is daar blij mee. Tegelijk is er in de nota aandacht voor actuele ontwikkelingen zoals de omgevingswet, de noodzaak tot verduurzamen van monumenten en klimaatadaptatie -denk aan het herstel van oude waterwegen voor verbetering van waterberging en afvoer.
Tegelijkertijd bevat de nota ook enkele foutjes en tekortkomingen. Immaterieel erfgoed is matig uitgewerkt en digitaal erfgoed blijft zelfs geheel onbenoemd. Voor nu kunnen we daar mee leven in deze eerste erfgoednota, maar we verwachten beter in de volgende nota.
Een verklaring voor deze lacunes is evident. De erfgoednota is geschreven vanuit ruimtelijk perspectief. Zo blijkt dat ook letterlijk als eerste doelbeschrijving: “Erfgoed nadrukkelijk integreren in de ruimtelijke ontwikkelingen”. Ze gaat daarbij voorbij aan de toegevoegde waarde van erfgoed in sociale vraagstukken: denk aan eenzaamheid, inburgering, sociale cohesie, welzijn en participatie/re-integratie. Landelijk, maar ook in Oegstgeest, zijn hier goede voorbeelden van te vinden zoals het herinneringsmuseum, maar ook de nieuwe ArcheoHotspot die recentelijk is aangekondigd in de bibliotheek.
Een ander manco in de nota is nog iets fundamenteler en betreft de vraag wie bepaalt wat erfgoed is en wat precies de te beschermen erfgoedwaarden zijn. Erfgoed is wat onze fractie betreft een keurmerk dat vanuit de samenleving gegeven wordt. Dit vereist een zorgvuldig participatieproces waarin uiteenlopende erfgoedwaarden vastgesteld kunnen worden. Deze meerstemmigheid is niet alleen van belang in de interpretatie en educatie rond erfgoedobjecten maar ook in effectieve en doelmatige bescherming. Welke aspecten van ons erfgoed vinden wij precies van belang te bewaren? Welke elementen zijn secundair? Kan een schoolgebouw wel of niet deels gesloopt worden voor het inpassen van een gymzaal als niet uitsluitend de voorgevel als van monumentale waarde is vastgelegd.
We danken aan alle organisaties en personen die hun inbreng hebben gegeven in de totstandkoming van deze nota, zij het vroegtijdig of recentelijk via een zienswijze waarmee de terinzagelegging haar waarde bewezen heeft. Erfgoed is een co-creatie. Zo ook deze erfgoednota, we gaan ervanuit dat hij komende raad met brede steun zal worden aangenomen. Ter aanvulling, dienen wij twee moties in om de twee belangrijkste tekortkomingen te adresseren. Met de motie Erfgoed Sociaal pleiten we voor het integreren van erfgoed in het sociaal beleid. De motie Erfgoed Waarden Vol bepleit een gedegen participatie in het vaststellen van de erfgoedwaarden en de gevonden (diverse) erfgoedwaarden ook te documenteren voor betere bescherming, interpretatie en educatie rond erfgoed. Daarmee kunnen we eindelijk voortvarend aan de slag met het erfgoed van ons dorp.